Domein I, Goede Tijden, Slechte Tijden

Domein I, Goede Tijden, Slechte Tijden2023-03-25T10:47:06+01:00

De kandidaat kan in contexten analyseren waarom er sprake is van korte termijn schommelingen in economische activiteiten en welke mogelijkheden en grenzen er zijn voor conjunctuurbeleid. Markten laten zich niet gemakkelijk reguleren mede door toedoen van rigiditeiten.

Anti-cyclisch / Pro-cyclisch2018-03-16T09:08:03+01:00

Anti-cyclisch: maatregel of effect dat de natuurlijke conjuncturele beweging tegenwerkt.

Pro-cyclisch: maatregel of effect dat de natuurlijke conjuncturele beweging versterkt.

Arbeidsmarkt (krap/ruim)2018-01-17T14:33:05+01:00

Wanneer we over de arbeidsmarkt spreken, dan hebben we het over het geheel van vraag naar- en aanbod van de productiefactor arbeid.

Krappe arbeidsmarkt
Indien de vraag naar arbeid (werkgelegenheid) het aanbod van arbeid (beroepsbevolking) overtreft.

Ruime arbeidsmarkt
Indien het aanbod van arbeid (beroepsbevolking) de vraag naar arbeid (werkgelegenheid)  overtreft.

Automatische stabilisatoren (conjunctuur)2018-03-16T09:12:28+01:00

Deze stabilisatoren werken, zonder nieuw overheidsbeleid, automatisch anti-cyclisch.

Begrotingstekort2018-01-03T10:31:23+01:00

Het begrotingstekort is het bedrag waarmee de overheidsuitgaven de overheidsinkomsten in een bepaalde periode overtreffen.

Je zou dus ook kunnen zeggen: het bedrag dat de overheid in een bepaalde periode tekort komt en dus moet lenen.

Bestedingen (of: effectieve vraag)2018-03-16T09:15:13+01:00

De totale vraag naar goederen en diensten in een land in een bepaalde periode, voor zover die vraag beslag legt op productiefactoren in dat land.

Bezettingsgraad2018-03-16T09:18:40+01:00

De bezettingsgraad geeft aan in welke mate de productiecapaciteit wordt gebruikt.

Binnenlandse liquiditeitenmassa2018-03-16T09:21:57+01:00

De binnenlandse liquiditeitenmassa bestaat uit de som van alle primaire en secundaire liquiditeiten van Nederlanders, uitgezonderd de liquiditeiten in handen van geldscheppende instellingen.

Chartaal geld2017-10-26T13:38:51+01:00

Chartaal geld is alle munten en bankbiljetten in een land.

Conjuncturele werkloosheid2018-03-19T12:16:15+01:00

Werkloosheid die veroorzaakt wordt doordat bij laagconjunctuur geen gebruik wordt gemaakt van de maximale productiemogelijkheden.

Deze werkloosheid kan dalen wanneer de bestedingen toenemen.

Conjunctuurgolf2018-03-19T12:31:08+01:00

Wisselen periodes van hoog- en laagconjunctuur, veroorzaakt door de golvende beweging van de bestedingen.

Devaluatie2018-03-19T13:06:09+01:00

Een devaluatie is een neerwaartse aanpassing van de officiële spilkoers van een munt bij een systeem van vaste wisselkoersen.

Financieringstekort2018-01-03T10:33:31+01:00

Het financieringstekort geeft het bedrag aan waarmee de staatsschuld in een jaar toeneemt.

Meestal wordt het financieringstekort omschreven met de berekening:  begrotingstekort – aflossingen

Fisher (verkeersvergelijking / kwantiteitstheorie)2018-03-19T13:27:38+01:00
M × V = P × T
Money × Velocity = Price × Trade
de hoeveelheid geld die we in een periode uitgeven = de waarde van de verhandelde goederen

waarbij:

M = Maatschappelijke geldhoeveelheid
V = Omloopsnelheid van het geld (aantal keren dat we het geld in een periode uitgeven)
P = Gemiddeld prijsniveau
T = Verhandelde hoeveelheid goederen

Geldillusie2018-04-12T11:08:44+01:00

Geldillusie is de neiging van mensen om over geld in nominale en niet in reële (voor inflatie gecorrigeerde) termen te denken.

Geldschepping2018-03-16T09:01:39+01:00

Geldschepping is het vergroten van de maatschappelijke geldhoeveelheid.

Giraal geld2017-10-26T13:38:28+01:00

Giraal geld is onmiddellijk opeisbare tegoed bij een geldscheppende bank, waarmee je iemand rechtstreeks kan betalen.

Inflatie2017-12-23T19:06:58+01:00

Inflatie is een stijging van het algemeen prijspeil.

Inverdieneffect2018-04-10T12:01:30+01:00

Er is sprake van een inverdieneffect wanneer een uitgave van de overheid (of een belastingverlaging) zichzelf deels terugverdient, doordat de uitgave gunstige gevolgen heeft voor andere overheidsuitgaven of de belastingopbrengsten. 

Investeren2017-12-29T11:08:20+01:00

Investeren is het aanschaffen van kapitaalgoederen (productiemiddelen) door bedrijven of de overheid.

Kapitaalmarkt2017-12-28T15:15:34+01:00

De kapitaalmarkt is het geheel van vraag naar en aanbod van financiële middelen met een lange looptijd.

Liquiditeitsval2018-03-19T13:21:38+01:00

Er is sprake van een liquiditeitsval als een toename van de maatschappelijke geldhoeveelheid terecht komt in inactieve kassen.

Loonstarheid2018-04-10T12:58:36+01:00

Loonstarheid betekent dat lonen op korte termijn niet/traag reageren op veranderingen op de arbeidsmarkt, omdat lonen veelal tot stand komen door onderhandeling en worden vastgelegd in contracten.

Maatschappelijke geldhoeveelheid2018-03-16T09:03:31+01:00

De maatschappelijke geldhoeveelheid (M) omvat alle chartale en girale geld in handen van het publiek.

Open economie2018-04-10T12:29:25+01:00

Economie die veel handel met het buitenland heeft.
De openheid van een economie wordt gemeten door de invoer- en de uitvoerwaarde van het land uit te drukken als percentage van het bruto binnenlands product.

Organisatiegraad2018-01-17T14:34:56+01:00

De organisatiegraad geeft aan hoeveel procent van het totale aantal werknemers lid is van een vakbond.

Overdrachtsuitgaven2018-04-12T11:16:00+01:00

Overdrachtsuitgaven zijn de overheidsuitgaven waarbij de overheid een bedrag overhandigt aan een ander, zonder dat hier een directe tegenprestatie voor geleverd wordt.

Overheidsbestedingen2018-04-12T11:11:26+01:00

Overheidsbestedingen zijn de overheidsuitgaven waarbij de overheid zélf beslag legt op productiefactoren.

Prijscompensatie2018-04-10T12:48:51+01:00

Loonstijging, of stijging van een uitkering, die meestijgt met de prijzen, zodat de koopkracht gelijk blijft.

Productiecapaciteit2018-02-09T13:57:06+01:00

Maximale productie van een bedrijf / land in een periode.

Recessie2018-04-12T12:09:52+01:00

Er zijn helaas diverse definities in omloop.

Internationaal:
We spreken van een recessie als de economische groei een aantal kwartalen achter elkaar negatief is.

CBS:
De conjunctuurfase die gekenmerkt wordt door teruglopende groei van de economische activiteiten. Dit wordt afgemeten aan een kleiner wordende volumegroei van het bruto binnenlands product of een groei die beneden het langjarige gemiddelde ligt.

Reële rente2017-12-24T12:30:36+01:00

De opbrengst van het sparen -de nominale rente- corrigeren met de inflatie, zodat we kunnen zien of het sparen ertoe leidt dat je na een jaar meer/minder producten kunt kopen.

Revaluatie2018-03-19T13:08:16+01:00

Een revaluatie is een aanpassing naar boven van de officiële spilkoers van een munt bij een systeem van vaste wisselkoersen.

Spilkoers2018-04-10T12:47:44+01:00

Officiële koersverhouding tussen valuta’s binnen een systeem van stabiele wisselkoersen. 

Structurele werkloosheid2018-03-19T13:23:44+01:00

Bij structurele werkloosheid zijn, zélfs bij volledige bezetting / maximale productie, onvoldoende arbeidsplaatsen om iedereen uit de beroepsbevolking een baan te verschaffen.

Vermogensmarkt2017-12-24T13:30:37+01:00

De vermogensmarkt is het geheel van vraag naar en aanbod van financiële middelen.

Waardevaste uitkering2019-02-05T12:26:58+01:00

Een waardevaste uitkering houdt in dat de koopkracht van de uitkering constant gehouden wordt door de uitkering jaarlijks aan te passen aan de hoogte van de inflatie.

Welvaartsvaste uitkering2019-02-05T12:27:41+01:00

Een welvaartsvaste uitkering houdt in dat het bedrag van de uitkering met hetzelfde percentage verhoogd wordt als de gemiddelde lonen in een land, zodat de welvaartsverhouding constant blijft.

Conjunctuur en arbeidsmarkt

Met de conjunctuurzijde van de economie bekijken we de vraagzijde. We kijken naar het effect van bestedingen op korte termijn en de gevolgen voor bijvoorbeeld de werkloosheid.

Uitleg

Werkloosheid

Er zijn verschillende soorten werkloosheid. Afhankelijk van de oorzaak van de werkloosheid moet gekozen worden voor de juiste maatregel [...]

Loonsverandering

Lonen komen, binnen wettelijke kaders, tot stand door onderhandeling. Op de achtergrond van die onderhandeling spelen vraag en aanbod [...]

Geldillusie

Geldillusie is de neiging van mensen om over geld in nominale en niet in reële (voor inflatie gecorrigeerde) [...]

Arbeidsmarkt

Flexibilisering AM

Werkloosheid

Krap / Ruim

Beleid en overheid

De overheid kan met haar beleid de conjunctuur beïnvloeden. Maar maatregelen voor de conjunctuur hebben ook bijna altijd gevolgen voor de structuur.

Uitleg

Multiplier

Een multiplier is een vermenigvuldigingsfactor die aangeeft in welke mate het nationaal inkomen verandert als een autonome besteding [...]

Begrotingsbeleid

Multiplier

Beleid en Centrale Bank

De Centrale Bank heeft officieel één doel: inflatie stabiliseren rond de 2 %
Om dat te realiseren kan de CB via de liquiditeit van de algemene banken de rente beïnvloeden. Maar een renteverandering heeft niet alleen gevolgen voor de inflatie.

Uitleg

Liquiditeitsval

Er is sprake van een liquiditeitsval als een toename van de maatschappelijke geldhoeveelheid terecht komt in inactieve kassen. [...]

Wisselkoers interventie

Een flexibele wisselkoers veroorzaakt wisselkoersrisico's bij internationale handel. Deze onzekerheid kan leiden tot minder internationale handel en daarmee welvaartsverlies. [...]

Zwevende wisselkoers

Vaste wisselkoers

Optimale valutagebieden

Toezicht & geldschepping

Monetair beleid

Monetair trilemma

Het IS-MB-GA model (examen 2023)

Modellen zijn binnen de economie een veelgebruikte methode voor analyse.
Het IS-MB-GA-model beschrijft de samenhang tussen productie, rente en inflatie (in een gesloten economie / zonder buitenland).

Uitleg

De IS-lijn

De IS-lijn beschrijft het verband tussen rente en evenwichtsinkomen. De rente bepaalt hoe goedkoop/duur het is om geld te [...]

Keynesiaans kruis

IS-MB lijnen

GA lijn

Conjunctuuranalyse

Verschillende visie

Ga naar de bovenkant