Turkije behoorde tot 2016 tot de economisch opkomende landen met een sterke groei van het bbp. Deze groei was vooral gebaseerd op investeringen in de bouwsector. Turkse bedrijven hebben deze investeringen gefinancierd door in de eurozone leningen af te sluiten tegen de lage rente die daar geldt. In 2017 verloren internationale beleggers het vertrouwen in de ontwikkeling van de Turkse economie. De Turkse lira daalde met 40% in waarde ten opzichte van de euro.

1 Leg uit dat de daling van de lira, via de kredietkosten van bedrijven, een negatief effect heeft op de winstgevendheid van Turkse bedrijven.

In de tekst staat dat investeringen gefinancierd werden met leningen in euro’s.
Bedrijven in Turkije verdienen lira’s.

De Turkse overheid heeft zich voor veel van deze Turkse bedrijfskredieten garant gesteld. De garantie geldt uitsluitend voor de aflossing. Een analist schrijft hierover: “In 2017 daalde de lira, nam de inflatie toe en dreigde de economie van Turkije in een recessie te komen.
De Turkse regering moet, in verband met de kredietgarantie aan bedrijven, de belastingen op termijn verhogen en zal van de Turkse centrale bank eisen de rente laag te houden om de recessie te vermijden. De Turkse centrale bank zal de rente juist willen verhogen om de inflatie te bestrijden.”

2 Verklaar de bewering van de analist dat de Turkse overheid op termijn de belastingen zal moeten verhogen.

Als de verwachting is dat de overheid de belastingen zal moeten verhogen in de toekomst, is de verwachting dus ook dat óf de inkomsten van de overheid gaan tegenvallen óf de uitgaven zullen stijgen. Die verwachting moet te maken hebben met de garantstelling door de overheid.

De analist geeft ook aan dat een recessie in Turkije gevolgen kan hebben voor het bbp van andere landen. Hij onderscheidt twee landengroepen:

  • de voornaamste handelspartners Bulgarije, Iran en Georgië,

  • de eurolanden via het Europese bankwezen.

3 Leg voor beide landengroepen uit welke gevolgen de Turkse recessie heeft voor hun bbp.

Een recessie in Turkije betekent dat er minder bestedingen zijn en dat zal ook gevolgen hebben voor de winstgevendheid van bedrijven.

De analist stelt dat de daling van de wisselkoers het saldo op de lopende rekening van Turkije positief beïnvloedt. Hij stelt het volgende: “Door de daling van de lira van 40% ten opzichte van de euro is de exportwaarde in eigen valuta gestegen met 36%. De importwaarde zal ook veranderen en de prijselasticiteit van het importvolume wordt op -0,75 geschat.”
Hij gaat ervan uit dat overige factoren constant blijven.

Prijselasticiteit van het importvolume:

4 Bereken de verandering van de importwaarde in eigen valuta en toon aan dat het saldo lopende rekening is verbeterd.

Als de koers van de Lira met 40% daalt. Hoeveel stijgt dan de importprijs van een product dat in euro’s moet worden betaald?
Tip: begin je berekening met een koersverhouding 1:1

Ten slotte merkt de analist in 2018 op dat een renteverhoging onvermijdelijk zal zijn om de inflatie te bestrijden. Over het effect daarvan op de ontwikkeling van een mogelijke recessie concludeert hij: “Een verhoging van de rente kan, via de valutamarkt, een recessie zowel verergeren als afzwakken.”

5 Onderbouw de conclusie van de analist.

In de vraag staat “via de valutamarkt”.
Dus stap 1: wat gebeurt er met de koers van de Lira door de renteverandering?

Er moeten zowel voordelen als nadelen worden genoemd. Via de wisselkoers is de kans groot dat je dan importeffecten en exporteffecten kunt vinden.

1

Door de koersdaling van de lira ten opzichte van de euro stegen de aflossingen en renteverplichtingen van de bedrijven uitgedrukt in lira. Dit betekende hogere (krediet)kosten, waardoor de winstgevendheid van de Turkse bedrijven zou kunnen afnemen (gegeven een omzet in lira’s).
2

Een voorbeeld van een juiste verklaring is:

  • De Turkse overheid heeft zich garant gesteld voor de aflossing van veel leningen (in euro’s). Door de koersdaling van de lira ten opzichte van de euro zullen veel bedrijven mogelijk niet meer kunnen voldoen aan de aflossingsverplichtingen (in euro’s) en zal de Turkse overheid de aflossingsverplichtingen moeten overnemen
  • Dit zal leiden tot (extra) uitgaven. Hierdoor zal de Turkse overheid op termijn de belastingen moeten verhogen om het tekort niet te laten oplopen / om een begrotingsevenwicht te behouden
3

Een voorbeeld van een juiste uitleg van de handelspartners is:

  • Als de Turkse economie in een recessie terechtkomt, zal Turkije minder importeren waardoor de handelspartners minder exporteren.
    Hierdoor komen de bestedingen / komt de productie en daarmee (de groei van) het bbp van deze landen onder druk te staan
  • Voorbeelden van een juiste uitleg van het bankwezen zijn (één van de volgende):
  • De Europese banken hebben krediet uitstaan bij Turkse bedrijven.
    Als door de Turkse recessie / lage koers van de lira bedrijven niet meer kunnen voldoen aan renteverplichtingen, zullen er minder mogelijkheden zijn om krediet te verlenen aan Europese particulieren.
    Dit heeft een negatief effect op (de groei van) het bbp van Europese landen.
  • De Europese banken hebben krediet uitstaan bij Turkse bedrijven.
    Als door de Turkse recessie / lage koers van de lira bedrijven niet meer kunnen voldoen aan renteverplichtingen zullen Europese banken hun winst zien afnemen. Hierdoor kan de aandelenkoers van deze banken dalen wat een negatief effect heeft op het vermogen van (particuliere) beleggers. Dit heeft een negatief effect op (de groei van) het bbp van Europese landen.
4

Een voorbeeld van een juiste berekening is:

  • Bij een begin van € 1 = L 1 geldt dat er nu 1/0,6 = 1,67 lira betaald moeten worden voor dezelfde euro (€ 1 = L 1,67).
    De prijsstijging van de import in lira’s is 66,67%
  • De verandering van het importvolume is dan 66,67 × -0,75 = -50%
  • indexcijfer exportwaarde (in eigen valuta): 100 × 1,36 = 136
    indexcijfer importwaarde (in eigen valuta): 100 × 0,5 × 1,667 = 83,35
    De exportwaarde is gestegen en de importwaarde is gedaald, waardoor het saldo lopende rekening is verbeterd
5

Een voorbeeld van een juiste conclusie is:

  • Een hogere rente zal tot meer aanbod van internationaal kapitaal leiden, waardoor er meer vraag is naar lira’s en de koers van de lira (in euro’s) zal stijgen

Een voorbeeld van een juiste conclusie bij verergeren van een recessie is:

  • Door de koersstijging van de lira worden Turkse exportproducten (in vreemde valuta) duurder. Hierdoor kan de Turkse export afnemen, wat een negatief effect heeft op de groei van het bbp en een mogelijke recessie wordt verergerd
  • Voorbeelden van een juiste conclusie bij afzwakking van een recessie zijn (één van de volgende):
  • Door de koersstijging van de Turkse lira zullen Turkse bedrijven met schulden in euro’s minder kredietkosten (in lira’s) hebben waardoor de winstgevendheid verbetert / op peil blijft en de investeringen op peil blijven. Dit heeft een positief effect op de groei van het bbp waardoor een mogelijke recessie kan worden afgezwakt.
  • Door de koersstijging van de Turkse lira wordt import (van grond- en hulpstoffen) goedkoper, waardoor de inflatie wordt beperkt. De internationale concurrentiepositie kan verbeteren waardoor de export van Turkije kan stijgen / de import door Turkije kan afnemen. Dit heeft een positief effect op de groei van het bbp waardoor een mogelijke recessie kan worden afgezwakt.
  • Door de koersstijging van de Turkse lira wordt import (van grond- en hulpstoffen) goedkoper, waardoor de inflatie wordt beperkt. De koopkracht van Turkse consumenten blijft op peil waardoor de consumptie op peil blijft. Dit heeft een positief effect op de groei van het bbp waardoor een mogelijke recessie kan worden afgezwakt.
print