Veertien West- en Centraal-Afrikaanse landen (de CFA-landen) vormen samen een monetaire unie. Ze hebben afgesproken een gemeenschappelijke munteenheid te gebruiken: de CFA-frank. In de onderlinge handel wordt met deze CFA-frank betaald. De CFA-landen handelen ook buiten de muntunie: ongeveer 20% van de export van de CFA-landen gaat naar de Verenigde Staten (VS).
Een journaliste schrijft hierover: “Ondanks de lage inflatie in de CFA-landen is er sprake van een groeiend tekort op de gezamenlijke lopende rekening van de CFA-landen met de VS. Dit heeft echter niet geleid tot een depreciatie van de CFA-frank ten opzichte van de dollar. In tegendeel, de CFA-frank is geapprecieerd ten opzichte van de dollar.”

1 Geef de oorzaak van de appreciatie van de CFA-frank ten opzichte van de dollar.

Een appreciatie ontstaat wanneer de totale vraag naar een munt het aanbod overtreft,
Vraag naar- en aanbod van een munt staan op de betalingsbalans. De lopende rekening is daar een onderdeel van.

De journaliste schrijft dat de CFA-overheden in overleg met de centrale bank hun beleid van de afgelopen jaren gericht hebben op het laag houden van de inflatie bij een relatief hoge nominale rente. Dit heeft geleid tot zowel een positief effect als een negatief effect op de totale investeringen in de CFA-landen.

2 Leg uit waarom het beleid van de centrale bank de totale investeringen in de CFA-landen zowel positief als negatief heeft beïnvloed.

Stap 1: zal de centrale bank de rente relatief hoog of laag houden om de inflatie te beperken?
Stap 2: wat doet dit voor investeringen (waarvoor vaak vermogen moet worden aangetrokken door een bedrijf)?

De centrale bank van de CFA-landen wil de economische groei stimuleren. De journaliste beweert: “De centrale bank zal de eigen munt depreciëren door direct te interveniëren op de valutamarkt. Hierdoor zal de omvang van de valutareserve veranderen.”

3 Leg uit hoe de centrale bank intervenieert op de valutamarkt en welk gevolg dit heeft voor de omvang van de valutareserve.

De valutareserve is de hoeveelheid vreemde valuta die de centrale bank in voorraad heeft.
Hoe ziet de directe interventie van de centrale bank er in dit geval uit? Welke valuta wordt aangeboden en welke gevraagd?

Ondanks het voeren van begrotingsbeleid en monetair beleid blijft er een tekort op de gezamenlijke lopende rekening van de CFA-landen. De overheden van de CFA-landen willen door middel van importheffingen op buitenlandse goederen het tekort op de gezamenlijke lopende rekening op korte termijn verminderen. De journaliste schrijft dat hierdoor het saldo lopende rekening op langere termijn juist kan verslechteren.

4 Leg uit hoe de overheden van de CFA-landen via de importheffing het tekort op de lopende rekening op korte termijn kunnen verminderen en tevens op langere termijn juist kunnen vergroten.

Denk bij “lange termijn” aan structuurbegrippen, zoals concurrentiepositie.

1

Een voorbeeld van een juiste oorzaak is:

  • Er is sprake van een tekort op de lopende rekening (met de VS). De munt is geapprecieerd dus zal er per saldo een overschot op de betalingsbalans (met de VS) moeten zijn zodat de vraag naar de CFA-frank groter is dan het aanbod
  • Dit betekent dat het overschot op de kapitaalrekening (met de VS) groter is dan het tekort op de lopende rekening (met de VS)
2

Een voorbeeld van een juiste uitleg is:

  • Een hoge nominale rente trekt buitenlandse beleggers aan. Dit leidt tot een relatief hoge kapitaalimport
  • De hoge nominale rente leidt in het binnenland (in combinatie met een relatief lage inflatie) tot een hoge reële rente waardoor investeringen worden afgeremd
3

Om de eigen munt te depreciëren zal het aanbod van de eigen munt verhoogd moeten worden zodat de wisselkoers zakt. De centrale bank zal besluiten om het aanbod van de eigen munt te verhogen door buitenlandse valuta op te kopen. De valutareserve zal hierdoor toenemen.
4

Een voorbeeld van een juist antwoord voor de korte termijn is:

  • Het tekort op de lopende rekening kan door de overheid teruggedrongen worden door een importheffing waardoor de consumptie van huishoudens daalt en dus de import van goederen.
    Dit leidt tot een lager tekort op de lopende rekening op de korte termijn
  • Voorbeelden van een juist antwoord voor de lange termijn zijn:
  • door de importheffingen stijgen de binnenlandse prijzen en zullen de looneisen toenemen om de koopkracht op peil te houden. Als deze looneisen worden ingewilligd en doorberekend worden in de verkoopprijzen zullen de CFA-landen duurder worden en zal de export dalen (en dus het saldo lopende rekening zal verslechteren) op de langere termijn
  • door de importheffingen stijgen de prijzen van geïmporteerde grondstoffen. Als deze grondstoffen worden verwerkt in goederen voor de export dan stijgen de exportprijzen. Hierdoor daalt de export en verslechtert het saldo op de lopende rekening
  • door het invoeren van importheffingen op buitenlandse goederen daalt de export van het buitenland. Het buitenland kan hierop reageren waardoor er een sequentieel spel ontstaat als het buitenland ook importheffingen instelt op goederen uit de CFA-landen.
    Hierdoor zal de export van de CFA-landen dalen en het saldo op de lopende rekening verslechteren
print