De marginale opbrengst is het bedrag waarmee de totale opbrengst van het bedrijf verandert als het bedrijf één extra product produceert.

Het verloop van de (marginale) opbrengsten is afhankelijk van de marktvorm waarop de onderneming actief is.

  • Voor een ondernemer op een markt van volkomen concurrentie (waar de prijs een vast gegeven is) zal de MO altijd gelijk zijn aan de (evenwichts)prijs. Elk product dat de ondernemer extra kan verkopen levert steeds hetzelfde bedrag op, de evenwichtsprijs.

  • Voor een monopolist geldt dat een aanpassing van de prijs de productieomvang beïnvloedt. Het bepalen van de MO is niet zo eenvoudig. We zullen daarvoor (onder andere) moeten differentiëren.

Bij volkomen concurrentie

De markt (collectieve vraag en collectief aanbod) bepalen de prijs voor de ondernemer. Deze ondernemer is zó klein dat hij geen invloed heeft op de prijs.

In de voorbeeldgrafiek bedraagt de evenwichtsprijs € 8.

Dat is dus de (gegeven) prijs voor een individuele ondernemer. Hij is een té klein onderdeel van het geheel om invloed op de prijs te kunnen hebben.

Wanneer de ondernemer een extra product verkoopt neemt zijn opbrengst dus steeds met € 8 toe:  MO = 8

Bij volkomen concurrentie geldt:  MO = prijs = GO

marktmodel

Bij een monopolist

Stel een monopolist heeft te maken met de volgende collectieve vraagfunctie: 
Qv = -5P + 20

De collectieve vraaglijn voor deze producent kan ook worden herschreven als een prijs-afzetfunctie:

Qv = -5P + 20
5P = -Qv + 20

mogr1

De totale opbrengst (omzet) kunnen we dan berekenen door: 

TO =     P × Q

mogr2

De extra opbrengst voor één extra product (MO) kunnen we bepalen door de eerste afgeleide te nemen van de zojuist gevonden TO-functie:


Wanneer we deze lijn in de grafiek tekenen, valt op dat de MO-lijn de hoeveelheid-as precies halverwege snijdt t.o.v. de Qv-lijn.
Logisch want de top van de parabool TO zit halverwege de snijpunten met de horizontale as.

mogr3

Vóór de top geldt: de extra opbrengst neemt steeds een beetje af, maar is positief (de TO-stijgt, maar steeds minder snel).
 
Ná de top geldt: de TO-parabool begint te dalen (en steeds sneller). Dat wil zeggen dat de extra opbrengst voor één extra product negatief wordt (en steeds meer negatief wordt).

mogr4

Onthouden: 
de totale opbrengst is maximaal (TO-top) bij de productieomvang waar geldt dat MO = 0

print